Strona 1
Strona 2
Strona 3
Strona 4
Strona 5
Strona 6
Strona 7
Strona 8
Strona 9
[poprzednia strona]

Bezpośrednio przed Sierpniem z inspiracji i z udziałem S. Karpika zaczęło się kształtować w Siedlcach środowisko Ruchu Młodej Polski skupione wokół Mirosława Andrzejewskiego i Piotra Czapskiego (współpracownicy: Agnieszka Andrzejewska, Witold Bobryk, Maria Czerniej, Cezary Kaźmierczak, Edward Kopówka, Przemysław Maksymiuk, Bogdan Olszewski, Andrzej Skarus, Robert Wujek, śp. Dariusz Zieniuk). Prowadziło ono akcje protestacyjne (ulotki, malowanie napisów na murach) i samokształceniowe – prelekcje na temat głównie najnowszej historii Polski wygłaszane w salach katechetycznych przez Andrzeja Czumę, Jana Mizikowskiego i Mariana Piłkę.. Po przełomie 1980 r. jego uczestnicy współpracowali z „Solidarnością” i NZS. W 1981 rozpoczęli wydawanie pism „Młoda Myśl” i „ABC”. W stanie wojennym i później działalność RMP nie została w Siedlcach reaktywowana.

W okresie pierwszej, legalnej „Solidarności” ilość członków w województwie Związku wynosiła ok.40 tys. (dane z lutego 1981 r. być może zawyżone, podaje się również liczbę 25 tys.). Główną rolę odgrywały komisje związkowe w największych zakładach pracy: PKP (czołowi działacze: Jan Będkowski – pierwszy przewodniczący MKZ; Krzysztof Tchórzewski – drugi przewodniczący Oddziału Regionu Mazowsze w Siedlcach od 16.11. 1981 r; Tadeusz Radomyski, śp. Władysław Chmielewski; Stanisław Perka), Mostostal (Janusz Niedziółka – przewodniczący, Zbigniew Kucharuk, Marian Wielgosz, Zbigniew Fryc, Marian Leśniak, Tadeusz Ochtyra), Stalchemak (Andrzej Cichy - przewodniczący, Marek Biały, Ignacy Kicki, Alicja Budnik, śp.Zygmunt Marynowski, Sławomir Walerzak, śp.Marian Uziębło, Eugeniusz Ksepka, Jerzy Parobczyk, Franciszek Jastak, Zbigniew Kacprzyk, Jerzy Pstrągowski, śp.Edmund Malinowski, Kazimierz Cabaj), FSO (Adam Patoleta), PKS (Franciszek Jastrzębski – przewodniczący KZ), Karo (Andrzej Łożański, Ryszard Piekart, Lucjan Błoński, Elżbieta Trebnio), PSI – fabryka sprężyn (Janusz Ławecki), VIS Mieczysław Drygiel, Kazimierz Kacprzak, M. Kublikowski – przewodniczący Oddziału Regionu Mazowsze w 1981r.), BGŻ (Stanisław Michaluk, Maria Wrona), Wojewódzki Urząd Telekomunikacji (Janusz Olewiński, Marek Krzyżanowski), Siedleckie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego (Jan Mikiciuk, Edward Skąpski), Siedlecki Kombinat Budowlany (Lucjan Kornacki), filia zakładów Mera-Błonie (Tadeusz Orzełowski). Większość z nich wydawała własne biuletyny prasowe. Kadra związkowa rekrutowała się głównie spośród robotników i pracowników ze średnim i wyższym wykształceniem technicznym. Trzy pierwsze z wymienionych zakładów odgrywały rolę wiodącą. Oprócz tego w działalności Oddziału Regionu znaczną rolę odgrywały osoby ze środowiska nauczycielskiego i pracowników domów kultury (Lech Dauksza – przewodniczący Sekcji Pracowników Kultury, Maria Dauksza, Danuta Kalińska, Florentyna Rzemieniuk, śp.Hanna Pawłowska i jej mąż Włodzimierz, Marek Stasinowski). Członkami zarządu oddziału byli również Norbert Chorąży z Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Krzysztof Goławski (wówczas pracownik Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego) . Organem prasowym Związku było pismo „Odnowa” (redakcja: Andrzej Jastrzębski – redaktor naczelny, Józef Czubla, Stanisław Dąbrowski, K.Goławski, Wiesław Zajączkowski, Hanna i Włodzimierz Pawłowscy, Sławomir Wysocki). Konkretne problemy, jakimi zajmował się Oddział Regionu można uznać za wypadkową ogólnopolskiej polityki Związku. Najbardziej zaawansowane kampanie dotyczyły kwestii wolnych sobót, zaopatrzenia w żywność, poprawienia stanu ochrony zdrowia. Po wprowadzeniu stanu wojennego większość aktywistów została internowana. Aktywność rozwijało też środowisko akademickie (WSR-P, od 1983 r. imienia Georgi Dymitrowa, co uznać można za formę represji władz), gdzie działali Zygmunt Głowacki i Wiesław Walankiewicz. Wydawano tam pismo „Głos Niezależnych” (redakcja: Andrzej Bohdanowicz, Józef Czubla, Tadeusz Gańko, Zbigniew Kobyliński, Jolanta Samoder, W. Walankiewicz), działał również NZS uczestnicząc w ogólnopolskich akcjach Zrzeszenia, wydając jednodniówki i biuletyny oraz organ strajkowy „Nierzeczywistość”, którego pomysłodawcą i redaktorem graficznym był M. Andrzejewski.

W innych miejscowościach czołowymi działaczami byli w latach 1980-81: Jerzy Roman, Jan Polkowski i Andrzej Czapski (Biała Podlaska), Jan Dedecjusz, Franciszek Dobrowolski, Marek Pluciński (Garwolin), Alicja Cieszko, Stanisław Frączek, Aleksander Krawczyk, Janusz Krukowski, Józef Lipka-Chudzik, Jan Płudowski, (Łuków), Paweł Fusik, Jadwiga Frelak, Jan Jerzak (mińskk Maz.), Włodzimierz Zawadzki, Mieczysław Łaba, S. Dąbrowski, Maciej Wąż (Sokołów Podl.; aktywna komisja zakładowa „S” w tamtejszych zakładach mięsnych), Zygmunt Sikorski, Jerzy Ryczkowski, Marek Królak, Maciej Małowidzki, Wacław Pietrzykowski, Wiesław Ratajski, Jan Szewczyk (Węgrów). Pomimo ostrych wewnętrznych sporów rozwinęła się „Solidarność” RI, której wojewódzkie władze rezydowały w Siedlcach, natomiast działalność odbywała się głównie na wsiach. Na wiosnę 1981 r istniały koła w 43 gminach skupiające ponad 4tys. członków. Aktywną rolę w latach 1980-81 i później odgrywali: Jan Mizikowski (zakładał koła wiejskie rolniczego związku), Jan Dołęgowski ze wsi Przywory Duże (przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego w 1981r.), Jan Kosicki z Garwolina (drugi przewodniczący Prezydium WKZ), Wiktor Stasiak z Sulejowa, gm. Jadów, Wacław Sobótka z Dybowa, gm. Kosów Lacki (trzeci przewodniczący WKZ), Włodzimierz Zawadzki (Sokołów Podl.), Antoni Prokopiuk, Irena Żyłan (okolice Łochowa), Edmund Drygiel z Siedlisk, gm. Wojcieszków, Zbigniew Adamczyk jak również Danuta Stasiak. „Solidarność” RI współpracowała ściśle z siedlecką „Solidarnością”, dzieląc z nią siedzibę, organizując wspólne imprezy (np. wiec na stadionie miejskim w lecie 1981r.) oraz wydając wspólny „Serwis Bieżący NSZZ „Solidarność” (redaktor: Sławomir Musiej), a następnie „Z Kosą. Serwis Informacyjny Ogólnopolskiego Komitetu Protestacyjnego w Sielcach” (redaktor: Zbigniew Kucharuk). Można powiedzieć, iż to ścisłe współdziałanie wynikało też ze specyfiki regioniu. 5.11.1981 r.działacze „Solidarności” RI pod wodzą E. Drygiela zajęli siedzibę proreżimowych organizacji młodzieżowych w centrum Siedlec, przy ul. Świerczewskiego (ob. Piłsudskiego) 45 (naprzeciwko więzienia) i prowadzili tam strajk okupacyjny z powodu nieprzestrzegania przez rząd Porozumień Ustrzyckich. W momencie wprowadzenia stanu wojennego strajk rozszedł się po osiągnięciu porozumienia z silami porządkowymi; nie był pacyfikowany przez MO, działaczy rolniczych internowano wyciągając ich z domów po powrocie z Siedlec.

Pierwszą gazetą wydawaną w Siedlcach po wprowadzeniu stanu wojennego były „Wiadomości Podlaskie” ukazujące się od 2.01.1982 r.. Drukowali je ukrywający się Zbigniew Kucharuk (w Sokołowie Podl. i we wsi Karlusin) i S. Karpik także ukrywający się po ucieczce ze szpitala we Włodawie, gdzie był internowany (na kolonii w Kluczewie i Bindudze k. Sarnak), który organizował także papier. Poza nim redaktorami gazety byli S. Dąbrowski (w 1982 r., potem przeniósł się do Warszawy; organizował też papier i produkcję), C. Kaźmierczak (wydał też w 1982 r. trzy numery gazetki „Goniec Wojenny”), J. Mizikowski (pisał teksty historyczne) i W. Zajączkowski. „Wiadomości Podlaskie” drukowano na tzw. ramce i na powielaczu. Po ujawnieniu się Kucharuka i aresztowaniu Karpika (1983 r.) kolejne numery pisma wydali C. Kaźmierczak (w 1982 r. wydał też 3 numery gazetki „Goniec Wojenny”) i Tomasz Olko razem z Maciejem Kublikowskim i Janem Mizikowskim. Drukowano je w Siedlcach, Ujrzanowie i na plebanii ks. Mirosława Łubika w Łukowie. i w Siedlcach). W druku uczestniczyli – w późniejszym okresie istnienia gazety – Antoni Prokopiak, Sławomir Paprocki, Adam i Witold Bobrykowie oraz Agnieszka, Adam i Tomasz Maciejczykowie oraz M. Kublikowski, który dostarczał farby drukarskie. Zachowały się również egzemplarze przepisywane na maszynie i ręcznie. Kolportowano metodą „podaj dalej”. „Wiadomości Podlaskie” miały charakter niezależnego biuletynu regionalnego, od 1983 r. firmowanego przez Terenową Komisję Wykonawczą. Ich nakład dochodził maksymalnie do tysiąca egz. W 1982 r. przez krótki czas ukazywało się również pismo satyryczne „Osa” redagowane i drukowane na powielaczu białkowym przez Stanisława Michaluka i T. Ochtyrę oraz „Goniec Wojenny” redagowany przez C. Kaźmierczaka (3 numery). W Białej Podlaskiej śp. Jakub Sklepik wydawał do 1983 r. organ Mazowieckiej Konfederacji „Solidarność-Podlasie” pt.”Podlasie”. W Mińsku Mazowieckim wychodziły nieregularnie „Głos Miński” i „Przegląd Miński” (do 1987r.). Poza wymienionymi tytułami region siedlecki był zdany na prasę przywożoną z Warszawy.

[następna strona]